Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2011

Ιστορική αναδρομή


     Ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο, στα μονοπάτια τής Ιστορίας και λίγα λόγια για την πολυτάραχη και μακραίωνη ιστορία, που κουβαλάει η Ρεντίνα και χάνεται στα βάθη των αιώνων.

Στην παλιά εποχή-τα Αρχαία χρόνια

     Έχουμε την τιμή ν’ ανήκουμε σ’ ένα λαό μεγάλο, που έζησε χιλιά-δες χρόνια πριν κι άφησε σε κάθε πτυχή της Ρεντινιώτικης γης ίχνη από το πέρασμα του. Τέτοια λείψανα υπάρχουν είναι ελάχιστα βέβαια και ασαφή, ικανά όμως να τονίσουν ότι η ζωή εδώ έχει βαθιά τις ρίζες της.
     Είναι απόλυτα βέβαιο, ότι στην περιοχή της Ρεντίνας, υπήρχαν στον πανάρχαιο αυτό τόπο, διάφοροι διάσπαρτοι οικισμοί οι οποίοι συνδέονταν μεταξύ τους. Αυτό μαρτυρούν τα διάσπαρτα αρχαιολογικά ευρήματα που σώζονται έως σήμερα, τα σημάδια, οι παραδόσεις, και τα τοπωνύμια.
     Μαρτυρίες δε των παλαιοτέρων καθώς σημάδια και διάφορα ευρήματα μαρτυρούν, ότι στο παρελθόν σε αρκετές περιοχές μέσα στα διοικητικά όρια της περιφέρειας του Δήμου Ρεντίνας, υπήρξαν κατά καιρούς οικισμοί με διάφορες ονομασίες, όπως Τσάτσα, Παλιχώρια, Κρυφό Χωριό και Αβλουβάς, οι οποίοι εγκαταλείφθηκαν από τους κατοίκους ή συνενώθηκαν με την πολυάνθρωπη κωμόπολη μας.
     Στην Ρεντίνα διασώζονται ερείπια προχριστιανικής πόλης του 3ου αιώνα ή και παλαιότερα. Πιο συγκεκριμένα στην νοτιοανατολική πλευρά της και σε σχετικά μικρή απόσταση από το χωριό, στο βάθος της κοιλάδας δίπλα στην Πηγή Βρωμόβρυση διακρίνονται ερείπια πόλης, με τείχος χονδροειδώς κτισμένο από πολύγωνες πέτρες, όπως τα τείχη των Δολόπων.
     Στην δε τοποθεσία Κοστάμπασι και στο τέλος του ρέματος της Χαλίκως (Μπουζόρεμα), διακρίνονται πέτρες τοποθετημένες η μία πάνω στην άλλη και λεηλατημένοι πια τάφοι και ανθρώπινα οστά, πιθανότατα ήταν αρχαίο νεκροταφείο.
     Ακόμη στο βάθος της κοιλάδας που βρίσκεται στα δυτικά της και στη θέση Παλιχώρια, υπάρχουν πάρα πολλά κεραμικά θραύσματα, ίχνη από αρχαία ερείπια νεκρόπολης προϊστορικής εποχής.
     Επίσης στο λόφο το λεγόμενο Παλιόκαστρο, που βρίσκεται έξω από το χωριό στο χαμηλότερο επίπεδό του, ανακαλύφθηκαν τάφοι με σιδερένιες αιχμές δοράτων, τεμάχια σπαθιών και πήλινα αγγεία. Σε άλλο επίπεδο βρέθηκε λαφυραγωγημένος τετράγωνος τάφος, από πέτρινες πλάκες και στην κορυφή του λόφου διασώζονται εμφανή ερείπια τείχους Πελασγικής εποχής, με πολυγωνικούς λίθους και θεμέλια Κάστρου.
     Στην περιοχή του Παλιόκαστρου έχουν βρεθεί ακόμη κατά καιρούς αρχαία νομίσματα, που αποτελούν σημαντικά ευρήματα και πρέπει να οδηγήσουν σε συστηματική έρευνα και ανασκαφή, για την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας και των θησαυρών, που κρύβει μέσα της η γη της Ρεντίνας των Αγράφων.
     Το Παλιόκαστρο αποτελεί κορόνα του τόπου. Το χωριό πολλά έχει να ωφεληθεί, αν φτιάξει ένα τουριστικό δρόμο προς τον Παλιόκαστρο για να ’ναι εύκολα  επισκέψιμος και κάμει γνωστή τη σημασία του.
     Πέραν αυτών, στην περιοχή κάτω στη ρεματιά και στη θέση που τη λένε Κάστρο-Παναγιά, στο φυσικό πλάτωμα του λόφου, εκεί που βρί-σκεται το μικρό ξωκλήσι, ταμένο στην Παναγία, υπάρχουν μια μικρή τειχισμένη Ακρόπολη, με τμήματα τείχους και απομεινάρια ενός Πύργου, καθώς και στον δρόμο από την Ρεντίνα προς την Παλιά Γιαννιτσού, μια παραλληλόγραμμη βαθιά κατασκευή, που κατά πάσα πιθανότητα ήταν δεξαμενή νερού.
     Τα αρχαιολογικά αυτά ευρήματα των σωζόμενων ερειπίων μαρτυρούν ότι, πρόκειται για την Αγγεία, μεγάλη πόλη της χώρας της φυλής των Δολόπων, κατοίκων της περιοχής των Αγράφων κατά την αρχαιότητα, που χάθηκε μέσα στο χρόνο κατά τα πρώτα μετά Χριστόν χρόνια. Δεν είναι εξακριβωμένο που ακριβώς βρισκόταν η αρχαία Αγγεία, πιστεύεται όμως ότι το σημερινό χωριό είναι χτισμένο κοντά στην αρχαία πόλη.
     Οι πρώτοι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής, και τα όποια τυχαία αρχαιολογικά ευρήματα και ελάχιστα ιστορικά γραπτά, που ανάγονται στον Όμηρο και τον Θουκυδίδη, δείχνουν ότι κατά την αρχαιότητα ζούσαν οι Δόλοπες, οι Αγραίοι, οι Απεραντοί και οι Ευρυτάνες φύλλα συγγενικά με τους Ακαρνάνες και τους Θεσσαλούς, που αργότερα η τύχη τους συνδέεται με τους Αιτωλούς.
     Οι Δόλοπες, λαός ανυπότακτος, στον πόλεμο σκληροί, στον κατα-τρεγμό ανυπότακτοι, σκαρφάλωσαν για πρώτη φορά σε τούτα τα βουνά το 1500 π.Χ. Έτσι άρχισε μια ιστορία καινούργια.
     Κατοίκησαν τα μέρη αυτά, στα οποία ζούσαν προηγουμένως προελληνικά φύλλα όπως οι Πελασγοί. Η χώρα ονομάστηκε Δολοπία παίρνοντας το όνομα του μυθικού βασιλέα Δόλοπα, που θεωρείται γιος του Ερμή.
     Η Δολοπία κατά τον Όμηρο ήταν χώρα του Πηλέα. Οι Δόλοπες είχαν υποταγεί στον βασιλιά των Μυρμιδόνων τον Πηλέα, που διαφέντευε το χώρο στα ανατολικά του Τυμφρηστού, στην κοιλάδα του Σπερχειού και την νότια Θεσσαλία.
     Μόνο μια κατάσταση υποταγής στον Πηλέα δικαιολογεί, τον διορισμό του παιδαγωγού του γιου του Αχιλλέα, τον Φοίνικα, ενός ανθρώπου της αυλής του, στο αξίωμα να διοικεί τον λαό των Δολόπων.
     Ο γέρος Φοίνικας πήρε μέρος στον Τρωικό πόλεμο, υπό τις διατα-γές του νεαρού μαθητή του Αχιλλέα, οδηγώντας τους Δόλοπες με στόλο δέκα καραβιών, τον τέταρτο από τους πέντε λόχους των Μυρμιδόνων και των συμμάχων τους και με συνολική δύναμη πεντακοσίων πολεμιστών.
     Ο Φοίνικας που είχε διδάξει στον Αχιλλέα την ρητορική και την πολεμική τέχνη, συνέχισε στην Τροία την φροντίδα του αυτή και τον είχε πάντα κάτω από την επίβλεψή του.
     Ο Πίνδαρος αναφέρει για τον Φοίνικα, ότι οδηγούσε το γενναίο τμήμα των σφενδονητών, που ήταν επιδέξιο να βοηθάει τους αλογολάτες Δαναούς στον πόλεμο που έκαναν με τα βέλη.
     Η μεταγενέστερη ιστορία των Δολόπων συμπλέκεται με την ιστορία των Αιτωλών και των Ευρυτάνων. Συχνά όμως εμφανίζονται να δρουν μόνοι τους, να παίρνουν μέρος σε συμμαχίες με δική τους πρωτοβουλία, να συνομολογούν συμφωνίες και ακόμη να ενεργούν κατακτητικές εκστρατείες.
     Οι Δόλοπες ήταν δεινοί πολεμιστές και στο Μουσείο του Βόλου, εκτίθεται γραπτή επιτύμβια στήλη, που φέρει την παράσταση του νεκρού Αγγειάτη πολεμιστή Λυκολεόντα. Η ύπαρξη της Δολοπίας χρονολογείται τουλάχιστον από το 1552 π.Χ., όταν παίρνουν μέρος στο πρώτο αμφικτιονικό συνέδριο των Ελλήνων στους Δελφούς, ο Δόλοπας που εστάλη ως εκπρόσωπος ήταν Αγγειάτης.
     Οι Δόλοπες το 480 π.Χ. κατά τον Ηρόδοτο υποτάσσονται στον Ξέρξη, και όπως αναφέρει ο Θουκυδίδης το 420 π.Χ. συμμαχούν με τους Αινιάνες και τους Θεσσαλούς κατά της Ηράκλειας, το 374 π.Χ. υποτάσσονται στον Ιάσωνα  βασιλιά των Φερών, το 344 π.Χ. συντάσσονται με τον βασιλιά της Μακεδονίας Φίλιππο και το 323 π.Χ. συμμαχούν με τους Αθηναίους κατά τον Λαμιακό πόλεμο.
     Επίσης αναφέρονται και κατά τους εμφυλίους πολέμους των Ρωμαίων, όπου προσλαμβάνονται στους πολέμους, για να απασχολούν με τον ελαφρό οπλισμό τους αντιπάλους κατά την διάρκεια της μάχης.
     Η ιστορική παρουσία τους χάνεται το 27 π.Χ. όταν αφαιρούνται από τους Ρωμαίους οι δύο ψήφοι τους και εξαφανίζονται χωρίς να γίνεται πλέον λόγος γι’ αυτούς κατά τα τελευταία προ Χριστού ή τα πρώτα μετά Χριστόν χρόνια, όπως αναφέρει ο Παυσανίας.
     Τα δύο ανταγωνιστικά κέντρα, οι σπουδαίες πόλεις της Δολοπίας η Αγγεία και η Κτημένη, έριζαν ακόμη και περί ορίων και λατρείας της θεάς Ομφάλης. Πρόκειται για μια θεά μικρής τοπικής εμβέλειας, την οποίαν είχε υπό την προστασία της η θεά Δήμητρα και ήρθαν σε ρήξη τελικά για τα σύνορα των, πιθανότατα για το σημερινό οροπέδιο Ζαχαράκι.
     Η ύπαρξη αρχαίας πόλης και μάλιστα κοντά στην συγκεκριμένη θέση επιβεβαιώνεται από αρχαίες πηγές, στις οποίες αναφέρονται ως κυριότερες Δολοπικές πόλεις τα ονόματα Κτημένη, Αγγεία, Μενελαϊς και Ελλοπία.
     Μέσα στα διοικητικά όρια του χωριού μας υπήρχε και μια άλλη πόλη η Μενελαϊς. Η ακριβής θέση της Μενελαϊδας που αναφέρει ο Όμηρος δεν είναι γνωστή, πιστεύεται ότι βρισκόταν πλησίον της Ρεντίνας και κοντά στο Σμόκοβο, ήταν πόλη που κτίστηκε από τον Μενέλαο, σε μια προσπάθεια να ευχαριστήσει τους κατοίκους της περιοχής για την βοήθεια που προσέφεραν στον πόλεμο της Τροίας.
    Αργότερα  η Μενελαϊς έδωσε το όνομα της σε ολόκληρη την επαρχία, ενώ η Ελλοπία, κατ’ άλλους τοποθετείτε στο Σμόκοβο και κατ’ άλλους στην περιοχή Παλαόκαστρο Καταφυγίου.
     Το 198 π.Χ. η Αγγεία, όπως και ολόκληρη η Δολοπία,  υποτάχθηκε στους Αιτωλούς και πυρπολήθηκε. Οι Αιτωλοί ερχόμενοι από την Μακρακώμη, πέρασαν πάνω από την Γιαννιτσού και από την τοποθεσία στην οποία βρίσκεται σήμερα το Μοναστήρι της Ρεντίνας, συνέχισαν στο Ροβολιάρι και έφθασαν στην Ρεντίνα και έπειτα στην Άνω Δρανίστα.
     Ο χώρος και η περιοχή της Ρεντίνας πιθανολογείται, ότι κατοικείται στα Ελληνιστικά χρόνια, αφού με την καταστροφή ερειπίων ενός μέρους του τείχους στο Παλιόκαστρο, βρέθηκε νόμισμα της Μακε-δονικής εποχής, με ιππέα στην κορώνα του.
     Αλλά και κατά την Ρωμαϊκή περίοδο, όταν οι Γαλάτες με αρχηγό τον Ορεστόριο, το 279 π.Χ. κατά τον Παυσανία, πέρασαν νότια του Δομοκού και σημειώνοντας στροφή δυτικά, πέρασαν από την περιοχή τής Ρεντίνας, έφθασαν στην κορυφογραμμή σημερινή θέση Ζαχαράκι, περνώντας δε πάνω από το χωριό Λάσπη, κατηφόρισαν και λεη-λάτησαν το αρχαίο Κάλλιο σημερινό Κλαυσί.
     Το 146 π.Χ. ύστερα από σκληρούς αμυντικούς αγώνες, η χώρα των Δολόπων υπέκυψε στους Ρωμαίους και το 27 π.Χ. όταν η δύναμη των Ρωμαίων είχε πια επιβληθεί, οι ατίθασοι Δόλοπες έπαψαν να ακούγονται.
      Για να μην σας τα πολυλογώ. Όλα αυτά τα άφωνα σημάδια, διηγούνται μια μακρά και εύγλωττη ιστορία περιόδων ακμής και παρακμής του πανάρχαιου τόπου μας. Η Ρεντίνα αρχίζει να αναφέρεται με την σημερινή της ονομασία, κατά τα Βυζαντινά χρόνια και την πρώιμη Μεταβυζαντινή εποχή, καθώς και τα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου